OTO ISKANDAR DI NATA SI JALAK HARUPAT TI TATAR SUNDA

Sakumna bangsa Indonesia, pangpangna urang sunda, tangtu moal aya nu bireuk ka Oto Iskandar Di Nata. Anjeunna teh salah saurang pahlawan nasional anu gede jasana pikeun bangsa jeung nagar Indonesia. Jasa-jasa anjeunna ebreh pisan dina lalakon jeung sajarah kamerdekaan. Ku urang bisa kabandungan,kumaha harusna sora Pa Oto waktu ngedalkeun kareteg kahayang bangsana dina sidang-sidang volksraad. Kalawan tatag anjeunna nyoara , aya dua pilihan pikeun bangsa Walanda: buru-buru indit ti tanah jajahan atawa kudu diusir heula!

Dina sidang rayat tahun 1931, Pa Oto geus nandeskeun pamadegan yen Indonesia teh bakal merdeka. Ari kangaranan hirup merdeka mah geus jadi sipat sakur nu kumelendang. Tong boro manusa, dalah sato ge sarua. Bangsa Indonesia tangtu bakal merjoangkeun kamerdekaan sakuat tenaga. Sumanget rahayat moal bisa ditumpes ku kakerasan jeung pakarangan.

Pa Oto teh pituin orang Desa Bojongsoang, Bandung. Dibabarkeunna tanggal 31 Maret 1897. Ti keur budak keneh geus katembong bakat jeung kamampuhna anu onjoy batan budak nu lian. Najan enya putra Lurah, tapi sapopoena mah sok  bareng wae jeung anak cacah kurincakan.

Cita-cita Pa Oto hayang jadi guru. Ku sabab keyeng jeung suhud dina diajar, ahirna eta cita-cita teh laksana. Anjeunna diangkat jadi guru diwewengkon Banjarnegara, Jawa Tengah. Ti dinya terus dipindahkeun ka Bandung.

Saenyana mah ti keur sakola guru keneh oge Pa Oto geus kataji ku kagiatan kaom pergerakan. Pikeun ngamalirkeun pamadeganana, nya terus wae asup organisasi Budi Utomo. Ti saprak matuh di Bandung, anjeunna jadi anggota Paguyuban Pasundan. Malah dina eta organisasi ngaran Oto Iskandar di Nata mimiti dipikawanoh ku masarakat Indonesia, nyaeta ti saprak jadi anggota dewan rayat tea. Ku pihak pamarentah kolonial, PaOto teh dianggap salasaurang kekentong pergerakan anu teu bisa dianggap enteng. Pangna kitu teh sabab anjeunna ludeung nepikeun sora balarea anu dina seuseuhannana pikeun ngahontal kamerdekaan. Ku sabab gede kawanina, Pa Oto meunang julukan “Si Jalak Harupat”. Dina budaya Sunda, sesbutan si jalak harupat teh maksadna hayam adu nu salawasna tandang di pakalangan. Tah, kawani Pa Oto oge dipapandekeun kana kawani hayam adu anu tara kungsi eleh.

Dina tahun 1929, Pa Oto kapilih jadi Ketua Pengurus Besar Paguyuban Pasundan. Dina jaman kapengurusan anjeunna, eta organisasi teh maju pisan, babakuna dina widang pulitik, ekonomi, persuratkabaran, jeung atikan.

Dina jaman merdeka, Pa Oto dijungjung lungguh jadi Menteri Negara Kabinet nu munggaran. Dina urusan kanagaraan, saenyana ti sawatara bulan samemeh merdeka oge anjeunna geus pipilueun. Pa Oto ka asup anggota Panitia Persiapan Kemerdekaan Indonesia anu di antarana boga pancen nyusun UUD 1945 jeung Pancasila.

Hanjkal pisan, dina bulan Oktober 1945 Pa Oto aya nu nyulik. Anjeunna dipergasa tepi ka tilar dunya ku sawatara jalma nu teu boga rasa tanggung jawab.

Kiwari Pa Oto geus tanya dikieuna. Tapi najan kitu ari sumanget jeung cita-citana mah masih keneh hurung dina jiwa bangsa Indonesia. Kukituna, pikeun ngajenan jasa Pa Oto Iskandar di Nata, saban tanggal 31 Maret sok dipieling wetonna, sarta sok diteruskeun jarah ka Pasir Pahlawan, nyaeta makam Pa Oto Iskandar di Nata, perenahna dijajalaneun ka Lembang.

Sumber buku:

Suryalaga, Hidayat. 1986. Gapura Basa: Pangajaran Basa Sunda Pikeun Murid SLTP Kelas Hiji. CV Geger Sunten. Bandung (hal. 40)